ေဂ်႐ုစလင္မ္(အပိုင္း၃)

ေဂ်႐ုစလင္မ္(အပိုင္း၃)

JERUSALEM (Part Theree)

အစၥလာမ္သာသနာႏွင့္ ေဂ်႐ုစလင္မ္ျမိဳ႔ေတာ္

အလ္ဟာဂ်္ မုဖ္သီး ဦးျမင့္သိန္း (ျငိမ္းခ်မ္းလုလင္)

ခ်ီးမြမ္းျခင္းအေပါင္းတုိ႔သည္ စၾကာ၀ဠာေလာကခပ္သိမ္းအား ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေတာ္မူေသာ အႏိႈင္းမဲ့ကုိးကြယ္ရာ ျမတ္အလႅာဟ္အတြက္သာ ျဖစ္ေတာ္မူပါ၏။ ထိုအရွင္ျမတ္ေစလႊတ္ေတာ္မူေသာ လူသားအလင္းျပနဗီ တမန္ေတာ္အေပါင္းႏွင့္ ေနာက္ဆုံးတမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ မုဟမၼဒ္သခင္(ဆြ)အေပၚသုိ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈ အျဖာျဖာသက္ေရာက္ပါေစ။

ညီေနာင္ညီအစ္မအေပါင္းတို႔ခင္ဗ်ာ

အတ္စၥလာမုအလုိင္းကြန္းမ္ ၀ရဟ္မသုလ္လာဟိ ၀ဗရကာသုဟ္

ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ ျပီးခဲ့တဲ့အပတ္က အစၥေရးလူမ်ိဳးမ်ားေပၚေပါက္လာပံု သူတို႔ရဲ႕ ကၽြန္ဘ၀ သူတို႔ရဲ႕ ေရႊေရာင္ေခတ္၊ ေဂ်႐ုစလင္မ္ႏွစ္ၾကိမ္ဖ်က္ခံရျခင္း။ ဂ်ဴးဘာသာ၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာနဲ႔ ေဂ်႐ုဆင္လင္မ္ ျမ္ိဳ႕ေတာ္ဆက္ႏြယ္မႈေတြ အေၾကာင္းတင္ျပခဲ့ျပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအပတ္မွာ အစၥလာမ္သာသနာနဲ႔ ေဂ်႐ုစလင္မ္ ျမိဳ႔ေတာ္အေၾကာင္းတင္ျပမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကိုနားလည္ဖို႔အတြက္ ဂ်ဴးဘာသာ၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာနဲ႔ အစၥလာမ္ဘာသာတို႔ရဲ႕ ဆက္ႏြယ္မႈနဲ႔ ကြာျခားသြားမႈေတြကို အေျခခံသိထားဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ဘာသာတရားမ်ား၏ အရင္းအျမစ္သည္ အစၥလာမ္ျဖစ္ျခင္း

“အစၥလာမ္ ”ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္ဟာ “ အႏိႈင္းမဲ့ ကိုးကြယ္ရာ အရွင္ကို နာခံအပ္ႏွုင္းျခင္းျဖင့္ ျငိမ္းခ်မ္းမႈရရိွျခင္း ” လို႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရွ႔မွာ ကၽြန္ေတာ္တင္ျပခဲ့ သလို ကမာၻဦကတည္းက စတင္ေပၚထြန္းခဲ့ၾကတဲ့ အာဒမ္၊ ႏူုဟ္၊ အီဗ္ရာဟိမ္ စတဲ့ နဗီတမန္ေတာ္အလင္းျပပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ သခင္ေယ႐ႈအပါအ၀င္ အစၥေရးလူမ်ိဳး နဗီတမန္ေတာ္အားလံုးဟာ အစၥလာမ္လို႔ေခၚတဲ့ “ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လမ္းစဥ္ကိုပဲ ေဟာၾကားသြန္သင္ခဲ့ပါတယ္။ ေရွးနဗီ တမန္ေတာ္အေပါင္းကလည္း ေနာက္ဆံုး နဗီတမန္ေတာ္ခ်ဴပ္ မုဟမၼဒ္(ဆြ) ေပၚထြန္းမယ့္အေၾကာင္းကို ၾကိဳတင္သတင္းေကာင္းမ်ား ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ရဲ႕ “ ထုိပုဂၢိဳလ္ဘယ္သူလဲ” ဆိုတဲ့ ေဟာၾကားခ်က္ကိုေလ့့လာႏိုင္ပါတယ္။ အစၥလာမ္တရားေတာ္အရ အႏိႈ္င္းမဲ့ကိုးကြယ္ရာ ျမတ္အလႅာဟ္ဟာ ဘုရားမဟုတ္ပါ။ လူသားဘုရားမ်ားကို ဖန္ဆင္းရွင္။ တရားအလင္းေရာင္ေပးတဲ့ အရွင္၊ တရားစီရင္ စစ္ေဆးမယ့္ အရွင္ျဖစ္ေတာ္မူပါတယ္။ ျမန္မာေ၀ါဟာရအရ ဆိုရင္ လူသားနဗီတမန္ေတာ္မ်ားကို လူသားဘုရားမ်ားလို႔ ဆိုႏိုင္ျပီး သူတို႔ဟာ ကိုးကြယ္ရာမ်ားမဟုတ္ၾကပါဘူး။ အလႅာဟ္သာ ကိုးကြယ္ျခင္းကို ခံထိုက္ေတာ္မူပါတယ္။

ဂ်ဴး၊ ခရစ္ယာန္ ႏွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာတို႔၏ အဓိက ကြာျခားခ်က္အခ်ိဳ႕

ဂ်ဴးေရာ၊ ခရစ္ယာန္ေရာ၊ မြတ္စလင္မ္ေတြပါ တဆူတည္းေသာကိုးကြယ္ရာ (single God) ကိုသက္၀င္ယံုၾကည္ၾကေပမယ့္ ခံယူခ်က္ေတြ ကြဲသြားခဲ့ၾကပါတယ္။

၁) ဂ်ဴးေတြက အႏိႈင္းမဲ့ကိုးကြယ္ရာ “တစ္” လို႔ယံုၾကည့္ေပမယ့္ လူမ်ိဳးစြဲ ေရွ႕တန္းတင္ျခင္း၊ အစၥေရးေတြရဲ႕ ကိိုုးကြယ္ရာလို႔ ဆိုလိုၾကပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ေလာကမွာေတာ့ ရွင္ေပါလုကို အေျခခံတဲ့အုပ္စုက သံုးပါးတဆူ၀ါဒ (Trinity) ကိုေဟာၾကားျပီး အဘဘုရား (God )၊ သားေတာ္ဘုရား (သခင္ေယ႐ႈ) နဲ႔ သန္႔ရွင္းေသာ၀ိဥာဥ္ေတာ္ အျဖစ္ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ ရွင္ဗရ္နာဗတ္စ္ ( St Barnabas ) ဟာ သခင္ေယ႐ႈရဲ႔ ညာလက္႐ံုး သာ၀ကၾကီးျဖစ္ျပီး၊ ဓမၼေဟာင္းနဲ႔ သခင္ေယ႐ႈ႕ရဲ႕ မူရင္းသြန္သင္ခ်က္အတိုင္း အႏိႈ္င္မဲံကိုးကြယ္ရာ တပါးသာျဖစ္ေၾကာင္း ေဟာၾကားသြန္သင္ခဲ့ပါတယ္။ ရွင္ေပါလု (St Paul) ဟာ သခင္ေယ႐ႈကိုလည္း မျမင္ဘူးခဲ့ပါဘူး။ သခင္ေယ႐ႈရဲ႔ တပည့္သာ၀က လည္း မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီအျပင္ သခင္ေယ႐ႈကို ယံုၾကည္သူေတြကို ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့တဲ့ သူတဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။ သခင္ေယ႐ႈမရိွတဲ့ ေနာက္မွ “အျမင္” ရတယ္ဆိုျပီး သံုးပါးတဆူ ၀ါဒကို သြတ္သြင္းလာခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း သမိုင္းမွာ အခိုင္အမာရိွေနခဲ့ပါတယ္။

၂) သခင္ေယ႐ႈနဲပ ပတ္သက္လို႔ ဂ်ဴးေတြကိ လူလိမ္လို႔ဆိုၾကပါတယ္။ သူရဲ႕မိခင္ အပ်ိဳစင္ ေမရီ(ခ) မာရီယမ္သခင္မကိုလည္း အမ်ိဳးမစစ္ဘူးလို႔ ေစာ္ကားေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ေလာကမွာ ရွင္ေပါလုတို႔အုပ္စုက သခင္ေယရႈကို သံုးပါးတဆူထဲက ဘုရားားေတာ္( God The Son) နဲ႔ ထာ၀ရဘုရားရဲ႔ တဦးတည္းေသာ သားေတာ္ဆိုျပီး ကိုးကြယ္ရာအဆင့္ကို ျမွင့္တင္ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ္ ရွင္ဗရ္နာဗတ္စ္ အုပ္စုကေတာ့ သခင္ေယရႈဟာ အႏိႈင္းမဲ့ကိုးကြယ္ရာ  (God) ရဲ႔ ဖန္ဆင္းခံနဲ႔ ေစတမန္အျဖစ္သာ ယံုၾကည္ေဟာၾကားခဲ့ၾကပါတယ္။ မြတ္စလင္ေတြကလည္း ဒီအတိုင္းဘဲ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ေမရီသခင္မကိုလည္း သန္႔စင္ျမင့္ျမတ္သူ တဦးအျဖစ္ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးၾကပါတယ္။

၃) လက္၀ါးကပ္တိုင္တင္ျခင္း (Crucitixion) နဲပတ္သက္လို႔ ဂ်ဴးေတြက သူတို႔ဟာ သခင္ေယရႈကို အျပစ္ေပးတဲ့အေနနဲ႔ လက္၀ါးကပ္တိုငေပၚတင္ျပိး သတ္လိုက္တာလို႔ ဂုဏ္ယူေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ရွင္ေပါလုကေတာ့ သခင္ေယရႈဟာ လူသားေတြရဲ႔ အျပစ္ကိုေဆးေၾကာဘုို႔ ထာ၀ရဘုရားက သူရဲ႔တဥိးတည္းေသာ သားေတာ္ကို လက္၀ါးကပ္တိုေပၚေရာက္ေစျပီး ေသြးနဲ႔ အျပစ္ေတြကို ေဆးေၾကာတာလို႔ သြန္သင္ခဲ့ပါတယ္။ သခင္ေယရႈရဲ႕ ညာလက္ရံုး သာ၀ကၾကီး ဗရ္နားဗက္စ္ကေတာ့ ရွင္ေပါလုရဲ႔သြန္သင္ခ်က္မမွန္ကန္ေၾကာင္း သစၥာေဖါက္ တပည့္ ဂ်ဴဒ (Judas) ဟာ သခင္ေယရႈရဲ႔ မ်က္ႏွာအျဖစ္ေျပာင္းသြားျပီး ေရာမေတြက ဖမ္းဆီးျခင္းကိုခံရျပီး သခင္ေယရႈအထင္ျဖင့္ လက္၀ါးကပ္တိုင္ေပၚတင္သတ္ခံရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းကို သူရဲ႔ Gospel of Baroabas မွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အႏိႈင္းမဲ့ကိုးကြယ္ရာ အရွင္ျမတ္ အလႅာဟ္ ကိုယ္တိုင္က ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္မွာ သခင္ေယရႈဟာ ဂ်ဴးေတြေျပာသလို အသတ္ခံခဲ့ရျခင္းလဲ မ၇ိွ၊ သံုးပါးတဆူ၀ါဒ ခရစ္ယာန္ေတြေျပာသလို လက္၀ါးကပ္တိုင္ေပၚတင္ခံရျခင္းလည္းမရိွ၊ ဆင္တူယိုးမွားျဖစ္ခဲ့ျပီး သခင္ေယရႈကို အလႅာဟ္အရွင္ကိုယ္တိုင္က ကယ္တင္မယူခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပထားပါတယ္။

၄) ဂ်ဴးေတြက သခင္ေယရႈကို ေရာ၊ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ (ဆြ) ကိုပါ ျငင္းပယ္ၾကပါတယ္။ သံုးပါးတဆူ၀ါဒ ခရစ္ယာန္ေတြကေတာ့ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္(ဆြ) ကိုျငင္းပယ္ၾကပါတယ္။ မြတ္စလင္မ္ေတြကေတာ့ဂ်ဴးတမန္ေတာ္ေတြေရာ၊ သခင္ေယရႈေရာ၊ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္(ဆြ) ကိုပါလက္ခံၾကပါတယ္။

တမန္ေတာ္ျမတ္ မုဟမၼဒ္(ဆြ) ႏွင့္ ေဂ်ရုစလင္မ္

            တမန္ေတာ္ျမတ္ရဲ႔ မိဟ္ရာဂ်္ အဆန္ခရီးဟာ ေဂ်ရုစလင္မ္၀တ္ေက်ာင္းေတာ္က တဆင့္ျဖစ္ေၾကာငး္ အႏိႈ္င္းမဲ့ကိုးကြယ္ရာျမတ္အလႅာဟ္ဟာ ေဂ်ရုစလင္မ္၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ရဲ႔ ၀န္းက်င္ကိုေကာင္းခ်ီးမဂၤလာ အေပါင္းနဲ႔ ျပည္စံု ေစေၾကာင္း၊ ေဂ်ရုစလင္မ္၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ဟာ မြတ္စလင္မ္တို႔ ေန႔စဥ္ဆြလာသ္၀တ္ျပဳရင္ မ်က္ႏွာမူရာ “ ပထမ ကိဗ္လဟ္” ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္းေရွ႕မွာ ကၽြန္ေတာ္တင္ျပျပီးျဖစ္ပါတယ္။ (ကုရ္အာန္ ၁၇း၁ ၊ ၂း ၁၄၂- ၁၄၇)

မြတ္စလင္မ္တို႔၏ အုပ္ခ်ဴပ္မႈေအာက္၌ ေဂ်ရုစလင္မ္ ဖြံ႕ျဖိဳးခဲံျခင္း

            အစၥလာမ္မေပၚထြန္းခင္က ပါလက္စတိုင္းေဒသဟာ အာရွ၊ အာဖရိကနဲ႔ ဥေရာပအခ်က္အခ်ာက်တဲ့ ေနရာျဖစ္ေနလို႔ ေဘဘီလံု၊ ဟစ္တီ၊ အီဂ်စ္၊ ပါရွန္၊ ဂရိ(ေခါမ)၊ ေရာမ စတာေတြရဲ႔ တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ျခင္းကို ခံခဲ့ ရပါတယ္။ အစၥလာမ္သာသနာေပၚထြန္းျပီးေနာက္ ဒုတိယ ခလိဖဟ္ သမၼတၾကီး ဟဇရာသ္ အုမာရ္(ရေသြ႔) ရဲ႔လက္ထက္ (ေအဒီ ၆၃၆) မွာေဂ်ရုစလင္မ္ျမိဳ႔ေသာ့ကို ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ၾကိး က သမၼတၾကီးထံ ကိုယ္တိုင္အပ္နွံခ်င္တယ္ဆိုလို႔ ခလီဖဟ္ၾကီးဟာ ေဂ်ရုစလင္မ္ျမိဳ႕ကို သြားေရာက္ခဲ့ရပါတယ္။ အစၥလာမ္အုပ္ခ်ဴပ္ေရးေအာက္မွာ ဂ်ဴး၊ ခရစ္ယာန္ေတြဟာ လံုျခံဳျငီမ္းခ်မ္းစြားေနထိုင္ခဲ့ၾကျပီး ဘာသာတရားလြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္က်င့္သံုးခြင့္ကို အျပည့္အ၀ ရရိွခဲ့ၾကပါတယ္။ ဂ်ိဇ္ယာလို႔ေခၚတဲံ မေျပာပေလာက္တဲ့ အခြန္ကိုသာ ေပးၾကရျပီး အဲဒီလိုေပးေဆာင္တဲ့ အတြက္ မြတ္စလင္မ္အစိုးရက သူတို႔ရဲ႔ လံုျခံဳေရးကို တာ၀န္ယူရရပါတယ္။ ဒီအျပင္သူတို႔ေတြဟာ စစ္ျဖစ္ရင္ ၀င္တိုက္စရာေတာင္မလိုပါဘူး။ ဒီအခြန္ကို သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြ၊ ကေလးေတြ၊ မိန္းမေတြ အလုပ္အကိုင္မရိွေသးတဲ့ သူေတြေပးေဆာင္စရာ မလိုပါဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္ကို မြတ္စလင္မ္ေတြေပးေဆာင္ရတဲံ ဇကါသ္ဟာ အဲဒီ ဂ်ိဇ္ယါထက္ပိုမ်ားေလ့ ရိွခဲ့ပါတယ္။။ ခလီဖဟ္ သမၼတၾကီး အုမာရ္(ရေသြ႔) ဟာ ေဂ်ရုစလင္မ္၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။

ခရူးဆိတ္စစ္ပြဲမ်ား

            ခရစ္ယာန္ပုပ္ရဟန္းမင္းၾကီး ဒုတိယေျမာက္ အာဗန္ (Urban II )လက္ထက္မွာ မြတ္စလင္မ္ေတြဟာ ခရစ္ေတာ္ကို ဆန္႔က်င္သူမ်ားျဖစ္တယ္ဆိုျပီး ေဂ်ရုစလင္မ္လြတ္ေျမာက္ေ၇းအတြက္ ဥေရာပသားေတြစုျပိး ႏွစ္(၂၀၀)ေလာက္ ခရူးဆိတ္စစ္ပြဲေတြ ဆင္ႏြဲခဲ့ၾကပါတယ္။ ေအဒီ ၁၀၉၉ မွာ ဥေရာပသားခရစ္ယာန္ေတြဟာ မြတ္စလင္မ္ေတြလက္ထဲက ေဂ်ရုစလင္မ္ကို သိမ္းယူခဲ့ျပီး မြတ္စလင္ေတြေရာ၊ ဂ်ဴးပါ လူ (၇၀၀၀၀) ေလာက္ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါတင္မက ဥေရာပမွာရိွတဲ့ ဂ်ဴးေတြလည္း ဖိႏွိပ္ညွင္းပမ္းမႈမ်ားခံခဲ့ ၾကရပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ခရစ္ယာန္ေတြထင္ခဲ့သလို မြတ္စလင္ေတြဟာ မဟုတ္ေၾကာင္း ၊ ယဥ္ေက်းမႈရိွတဲ့ သူေတြျဖစ္ေၾကာင္း သူတို႔တစစ သိလာခဲ့ၾကပါတယ္။

ေဂ်ရုစလင္မ္ကို မြတ္စလင္မ္တို႔ ျပန္လည္ေအာင္ႏိုင္ျခင္း

            ဒီလိုနဲ႔ ေအဒီ (၁၁၈၇) ခုႏွစ္မွာ မြတ္စလင္မ္စစ္သူၾကိး ဆြလာဟုဒ္ဒိန္း ဦးေဆာင္ျပီး ေဂ်ရုစလင္မ္ျမိဳ႕ကို ျပန္လည္သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ခရစ္ယာန္တို႔ကို လည္း သတ္ျဖတ္ျခင္းမျပဳခဲ့ပါဘူး။ ဒီအျပင္ဒုကၡရင္ဆိုင္ေနၾကရတဲ့ ဂ်ဴးေတြကိုလည္းျပန္လာခြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ( အရင္က အေနာက္ကမာၻရဲ႕ မီဒီယာမွာ မြတ္စလင္မေကာင္းေၾကာင္းေတြ ရိုက္ကူးေရးသားခဲ့ၾကပါမယ့္ အခုအခါခရူးဆိတ္စစ္ပြဲကာလနဲ႔ မြတ္စလင္မ္ေတြ ေအာင္ႏိုင္ခ်ိန္မွာ မြတ္စလင္ေတြဘယ္ေလာက္ ယဥ္ေက်းမႈရိွသလဲဆိုတာကို Kingdom of Heaven ဆိုတဲံ ရုပ္ရွင္ VCD/DVD မွာ အေနာက္တိုင္းသားေတြကပဲ ရိုက္ကူးေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဂ်ဴးတို႔ ပါလက္စတိုင္းသို႔ျပန္လာခဲ့ၾကျခင္း

            ေဂ်ရုစလင္မ္ကို မြတ္စလင္မ္ေတြ ျပန္လည္ေအာင္ႏိုင္ခ်ိန္ကစျပီး ပါလက္စတိုင္းကိုျပန္လာခဲ့ၾကတဲ့ ဂ်ဴးေတြဟာ မိမိတို႔ရဲ႔ ဘိုးဘြားအေမြဌာနကို ျပန္လာခဲ့ၾကတယ္ ဆိုတဲ့ ယံုၾကည့္ခ်က္ေတြခံယူခ်က္ေတြ နဲ႔ မဟုတ္ခဲ့ၾကပါဘူး သူတို႔ ေရာက္ေလရာေဒသေတြမွာ ဖိႏွိပ္ညွင္းပမ္းခံရလို႔ ျပန္လာခဲ့ၾကျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။

            ေအဒီ (၁၃၀၀) ခုႏွစ္မွာ ေအာ္တိုမန္အင္ပါယာ (မြတ္စလင္ေတြ) က ပါလက္စတိုင္းေဒသကို ႏွစ္ေပါင္း (၆၄၃)ႏွစ္ ၊ မင္းဆက္ (၃၇) ဆက္ အုပ္ခ်ဴပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေအဒီ (၁၉၁၇) မွာ ေအာ္တိုမန္အင္ပါယာ အဆံုးသတ္ျပီး ျဗိတိသွ်တို႔ သိမ္းပိုက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

            ေအဒီ (၁၅)ရာစု မွာ ပထမဆံုး ေဂ်ရုစလင္မ္ကိုျပန္လာခဲ့ၾကသူေတြကေတာ့ စပိန္ႏိုင္ငံက ဂ်ဴးအနည္းငယ္သာျဖစ္ပါတယ္။ စပိန္မွာ မြတ္စလင္မ္တို႔ ႏွစ္ေပါင္း(၈၀၀)ေလာက္ ယဥ္ေက်းမႈၾကီး ထြန္းကားျပီး အုပ္ခ်ဴပ္ခဲ့စဥ္က ဂ်ဴးေတြေရာ၊ ခရစ္ယာန္ေတြ႔ပါ လံုျခံဳျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စပိန္ကို ခရစ္ယာန္တို႔ သိမ္းပိုက္ျပီး မြတ္စလင္ေတြကိုေသြးေခ်ာင္းစီးသတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဂ်ဴးေတြလည္း လံုျခံဳမႈမရိွျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ စပိန္မွာရိွတဲ့ ဂ်ဴးအနည္းငယ္သာ ပါလက္စတိုင္းကို ျပန္လာခဲ့ၾကျပိး ဂ်ဴးအမ်ားစုကေတာ့ ျပင္သစ္၊ ေဟာ္လန္၊ အီတလီ၊ အီဂ်စ္၊ ဆိုက္ပရပ္နဲ႔ ေဘာလကန္ႏိုင္ငံမ်ားမွာ သြားေ၇ာက္ခိုလႈံခံၾကပါတယ္။

            ၁၇၈၉ ခုႏွစ္မွာ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရး ေပၚေပါက္လာျပီးေနာက္ အေနာက္ဥေရာပမွာ ဂ်ဴးေတြရဲ႕ အေျခအေနတိုးတက္လာခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျပင္သစ္နဲ႔ အဂၤလန္မွာ အခြင့္အေရးေတြ ရလာခဲ့ၾကျပိး ေငြေၾကးက႑မွာ ဂ်ဴးေတြဦးေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဂ်ူးလုပ္ငန္းရွင္ၾကိးေတြလည္း ျဖစ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။

            ၁၈၄၅ ခုႏွစ္မွာ ပါလက္စတိုင္းမွာ လူဦးေရ ၃၅၀ ၀၀၀ ၇ိွခဲ့ျပီး ဂ်ဴး ၁၂ ၀၀၀ သာျဖစ္ပါတယ္။

            ၁၈၈၀ ခုႏွစ္မွာ ပါလက္စတိုင္းမွာ လူဦးေရ ၅၀၀ ၀၀၀ ရိွလာျပီး ဂ်ဴး ၂၅ ၀၀၀ သာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

            ဒါေၾကာင့္ ၁၉ ရာစု အကုန္ပိုင္းမွာ ပါလက္စတိုင္းမွာ ဂ်ဴး (၂၅ ၀၀၀) သာ ရိွခဲ့ျပီး သူတို႔ဟာ ပါလက္စတိုင္းလူမႈဘ၀ရဲ႔ အစိတ္အပိုင္းအေနနဲ႔ လံုျခံဳျငိမ္းျခမ္းစြာေနထိုင္ခဲံၾကျပီး ဇီယြန္၀ါဒီမ်ားမဟုတ္ခဲ့ၾကပါဘူး။ သူတို႔ကို ကယ္တင္မယ့္ “ မဆီဟ္” ကိုသာ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနသမ်ားသာ ျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

            ၁၈၈၂ ခုနွစ္မွာ ရုရွားမွာ ဂ်ဴးေတြဟာ ဖိႏွိပ္ညွင္းပမ္းမႈခံရျပီး ပိုလန္နဲ႔ရိုေမးနီးယားမွာလည္း ဖိႏွိပ္မႈေတြ ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။

ေဂ်ရုစလင္မ္ကို ျဗိတိသွ်တို႔ သိမ္းယူျခင္း

            ၁၈၆၃ ခုႏွစ္ ေအာ္တိုမန္အင္ပါယာရဲ႔အုပ္ခ်ဴပ္ေရးေအာက္မွာ ေဂ်ရုစလင္မ္ျမိဳ႕ေတာ္အုပ္ခ်ဴပ္ေရးေကာင္စီ၀င္ (၅) ဥိးနဲ႔ စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့အခါ မြတ္စလင္မ္ (၃)ဦး ခရစ္ယာန္(၁)ဦး၊ ဂ်ဴး(၁)ဦး ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ခြဲျခားဖိႏွိပ္ျခင္းမျပဳခဲပါဘူ။ ဒီလိုနဲ႔ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ေအာ္တိုမန္ အင္ပါယာ အဆံုးသတ္ခ်ိန္မွာ ေဂ်ရုစလင္မ္ျမိဳ႔ေတာ္ကို အုပ္ခ်ဴပ္ေရးျမဴနီစီပါယ္ ေကာင္စီ၀င္ (၁၀)ဥိး ရိွခဲျပီး မြတ္စလင္ (၆) ဦး၊ ခရစ္ယာန္(၂) ဦး၊ ဂ်ဴး(၂) ဦး ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ မြတ္စလင္ေတြရဲ႔ တရားမွ်တမႈကိုေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

            ဒါေပမယ့္ အဲဒီအခ်ိန္က ကိုလိုနီစနစ္က်င့္သံုးတဲံ့ ျဗိတိသွ်အစိုးကက ေအာ္တုိမန္(တူရကီ) အင္ပါယာေအာက္မွာ စုစည္းေနၾကတဲ့ အာရဗ္ေတြကို လြတ္လပ္ေရးဆိုျပီး ေျမွာက္ပင့္ ေပးခဲ့လိုိ႔ အာရဗ္ေတြ အံုၾကြမႈေၾကာင္ ေအာ္တိုမင္အင္ပါယာၾကိး ျပိဳကြဲသြားခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အာရဗ္ေတြထင္သလို လြတ္လပ္ေရးမရခဲ့ဘဲ ဥေရာပရဲ႔ကၽြန္ဘ၀ ကို သက္ဆင္းခဲ့ရပါတယ္။ ပါလက္စတိုင္းဟာလည္း ျဗိတိသွ်လက္ေအာက္ကို (၁၉၁၇) ကေန(၁၉၄၇)အထိ ႏွစ္(၃၀) က်ေရာက္သြားခဲ့ရပါတယ္။

            အင္ရွာအလႅာဟ္ လာမယ့္အပတ္မွာ ေဂ်ရုစလင္မ္စတုတၳအပိုင္းအေနနဲ႔ ျဗိတိသွ် လက္ထက္မွာ ဇီယြန္၀ါဒ ေပၚေပါက္လာျခင္းအေၾကာင္းကို တင္ျပေပးပါ့မယ္။

အလ္ဟာဂ်္ မုဖ္သီ ဦးျမင့္သိန္း (ၿငိမ္းခ်မ္းလုလင္)